woensdag 8 juni 2016

Fire! Orchestra - Ritual

Rune Grammofon, 2016

 


Het Zweedse trio Fire! (saxofonist Mats Gustafsson, bassist Johan Berthling en drummer Andres Werliin) staat garant voor zeer op rock georiënteerde jazz, waarin stukken vaak worden gefundeerd door een stevige riff. Het eerder dit jaar verschenen 'She Sleeps, She Sleeps' liet een wat lomere en gecontroleerde kant van het drietal zien. Het trio is niet de enige uitlaatklep van Gustafsson, Berthling en Werliin. Alle drie de heren spelen in andere kleinere en grotere bezettingen.

En gezamenlijk vormen zij de basis van het grote Fire! Orchestra, waarvan eerder al 'Exit' (2013) en 'Enter' (2014) verschenen. De meeste leden van het orkest zijn zelf druk bezette muzikanten en het is dan ook geen wonder dat het orkest geen echt vaste bezetting kent. Voor de nieuwe plaat 'Ritual' is het aantal muzikanten teruggebracht van dertig naar negentien. Plus twee zangeressen. Voor dit soort muziek nog altijd een groot gezelschap.

Muzikaal zijn er ook wat verschillen tussen 'Exit' en 'Enter' en deze plaat. Dat komt met name omdat 'Ritual' nog veel dichter tegen het geluid van het oorspronkelijke trio aanschuurt dan de andere twee albums. Uitgezonderd het derde deel van deze vijfdelige suite, zijn het met name de repeterende riffs die bepalend zijn, zoals dat ook op de Fire!-platen het geval is. Zelfs de lome kant van 'She Sleeps, She Sleeps' kent op 'Ritual' zijn equivalent in het laatste deel.

Deel een valt meteen in huis met zo'n simpele killerriff van de blazers. Zangeressen Mariam Wallentin en Sofia Jernberg, ook al aanwezig op de vorige platen, hebben op 'Ritual' geen gezelschap van andere zangers of zangeressen. Hun stemmen completeren elkaar, cirkelen om elkaar heen, vinden elkaar. Het stuwende ritme blijft maar doorgaan en progressieve rock is nooit ver weg. Solo's worden gelardeerd met krachtig ensemblespel en het eerste deel mondt uit in een kakofonie en eindigt vervolgens met een zacht vocaal gedeelte.

De freejazz-roots wordt niet vergeten. Deel twee wordt ingeleid met een vrije saxsolo, waarna de bas de toon zet voor de riff die dit deel bepaalt. Het is Fire! ten voeten uit, zij het dat de zang zijn bezwerende werk doet in het orkest. Het is niet altijd duidelijk waar compositie eindigt eindigt en improvisatie begint, maar het arrangement van dit gedeelte is bijzonder fraai, vooral wanneer zang, riff en vrij spel samenvallen. 

Dat Gustafsson niet vies is van elektronisch knoppendraaien, bewees hij al eerder met Fire! en ook onlangs nog in zijn trio met Brian Chippendale en Massimo Pupillo. In Fire! Orchestra is Andreas Berthling verantwoordelijk voor de elektronica en hij krijgt alle ruimte in Ritual, part 3. Het is een stijlbreuk met de twee voorgaande stukken, want veel abstracter en zonder stuwend ritme. Gitaren en blazers verlevendigen de boel en zorgen voor dreiging. Mooi is hoe de vocalen, die na vier en een halve minuut hun intrede doen, ook in dit abstracte landschap perfect ingepast worden, waarna Per Texas Johanssen met zijn basklarinet het rustige en veel organischer klinkend tweede gedeelte aankondigt.

Veel geestdriftiger is het vierde deel, waarin de ritmische orde weer wordt hersteld. De eerste paar minuten zijn een solo voor drums, gevolgd door behoorlijk noisy gitaren, waarna de groove losbarst. Het uitbundige, bijna opgewekt klinkende stuk lijkt enigszins op de muziek die Goran Kajfes (hier niet van de partij) met zijn Subtropic Arkestra maakt. Ook hier zorgt het uitgekiende arrangement, waarin vrije solo's zijn ingebed, voor ongeremd luisterplezier. 

Het soulvolle en lui bewegende laatste deel, met een hoofdrol voor de solerende Texas Johanssen op klarinet, werkt op een lome manier zeer aanstekelijk en mag zomaar een kwartier duren. We moeten het doen met dik zeven minuten. Het is desondanks een geweldige afsluiter van een plaat die even simpel en rechtlijnig als inventief en speels is; een wellicht onwaarschijnlijke combinatie, maar het werkt wonderwel.

http://earthwindand.com/wp/  



Geen opmerkingen:

Een reactie posten